Salvia Hispanica of Chiazaadjes Wikipedia

Plantensoort uit de Lipbloemenfamilie

Chiazaadjes van Salvia hispanica, een plantensoort uit de Lipbloemenfamilie, afkomstig uit centraal en zuid-Mexico en Guatemala.
Uit overleveringen blijkt dat Chiazaad werd geteeld door de Azteken voordat Columbus Amerika ontdekte, en dat Chiazaadjes zo gewaardeerd werden dat ze jaarlijks geschonken werden aan de overheersers.
Chiazaadjes worden nog steeds gebruikt in Mexico en Guatamala, met de gemalen zaadjes toegevoegd aan voedzame drankjes, terwijl het hele zaad wordt gebruikt als voedingsingrediënt. Chiabrood

Etymologie van het woord Chia (wikipedia)

Het woord chia is afgeleid van het woord chian, uit de taal van de Nahua, een Mexicaans volk dat afstamt van de Azteken, en betekent “vettig”. De Mexicaanse staat Chiapas heeft haar naam te danken aan het Nahuatl woord “chia-water of -rivier”.

Beschrijving van de Chia plant

Salvia hispanica is een eenjarige plant die ca. 1 meter hoog wordt met tegenovergestelde bladeren van 4–8 cm lang en 3–5 cm breed. De bloemen zijn blauw-paars of wit en komen voor in talloze clusters aan het eind van iedere stengel.

Chia wordt gekweekt voor zijn olierijke zaad

Salvia hispanica wordt in het algemeen geteeld voor het zaad, rijk aan omega 3-vetzuren, aangezien 25–30% van het zaad extraheerbare plantaardige olie bevat, inclusief alfalinoleenzuur (ALA).
Chiazaadjes zijn bijzonder klein en ovaal van vorm met een diameter van ongeveer 1 mm, gespikkeld met de kleuren bruin, grijs-zwart en wit.

Chiazaad wordt traditioneel geconsumeerd in Mexico, en het zuidwesten van de Verenigde Staten, maar is nog niet echt bekend in Europa. Volgens de overlevering werd chia verbouwd door de Nahua, een (Azteken)-cultuur in Centraal Mexico.

Momenteel wordt chia commercieel verbouwd in het land van oorsprong Mexico, en in Bolivia, Argentinië, Ecuador, Australië en Guatemala.
In 2008 was Australië de grootste producent van chia. Een vergelijkbare soort, golden chia, wordt op eenzelfde manier gebruikt, maar niet commercieel verbouwd als voeding.
Salvia hispanica wordt meestal op de markt gebracht onder de naam chia, maar ook onder verschillende handelsmerken.

Manier van gebruiken, toepassingen van Chia

In 2009 keurde de Europese Unie chiazaad goed als een novel food, waarmee het als veilig wordt beschouwd voor consumptie.

Chiazaad kan uiteraard rauw worden gegeten, een manier waarmee je proteïne, vetten en extra vezels binnen krijgt.
Gemalen chiazaad wordt soms toegevoegd aan een ruw meel gemaakt van geroosterde maïskorrels.
In Mexico consumeert men chiazaadjes toegevoegd aan water of vers vruchtensap, dit staat bekend als chia fresca.
De geweekte zaadjes zijn geleiachtig van aard en worden gebruikt in pap en pudding.
Chiazaad wordt toegevoegd aan bakproducten, waaronder brood, cake en koekjes.
Kiemen van chiazaden worden op eenzelfde manier gebruikt als kiemen van alfalfa : in salades, op sandwiches en in andere gerechten.
Chiaseeds worden als gezondheidsproduct ook steeds vaker gebruikt als aanvulling op de dagelijkse voeding.

Voedingswaarden en gezondheidsvoordelen

In 28 gram (1 ounce) gedroogd chiazaad zit 9% van de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) proteïne (4 g), 13% van de ADH vet (9 g) (waarvan 57% alfalinoleenzuur) en 42% van de ADH aan voedingsvezel (11 g), bij een dagelijkse inname van 2000 calorieën. Daarnaast ook nog 18% ADH calcium, 27% ADH fosfor en 30% ADH mangaan.
De chiazaden zijn rijk aan mineralen en bevatten fosfor, mangaan, calcium, kalium en natrium in hoeveelheden vergelijkbaar met andere eetbare zaden, zoals lijnzaad of sesamzaad.

Voor de referenties zie wikipedia. In het Engels